1. Thiết lập vùng làm việc (Workspace) trong SMARTPLS 4
Sau khi cài đặt và mở SMARTPLS 4 lần đầu tiên, phần mềm sẽ yêu cầu bạn chọn một vùng làm việc (workspace). Đây là thư mục trung tâm nơi SMARTPLS lưu toàn bộ các dự án, file mô hình và các tệp liên quan trong suốt quá trình bạn sử dụng phần mềm.
Khác với SPSS hoặc AMOS – nơi bạn chỉ cần chọn nơi lưu file khi nhấn Save – SMARTPLS 4 yêu cầu thiết lập workspace ngay từ đầu để quản lý dữ liệu một cách thống nhất. Khi đã chọn xong workspace, mọi dự án mới tạo sẽ tự động được lưu vào thư mục này.
Cách thiết lập này giúp hạn chế tối đa tình trạng mất dữ liệu, đặc biệt trong những trường hợp máy tính tắt đột ngột, mất nguồn hoặc người dùng quên sao lưu file. Nhờ workspace cố định, toàn bộ dự án của bạn luôn được tập trung ở một vị trí an toàn và dễ quản lý.
Để thiết lập vùng làm việc trong SMARTPLS 4, ngay sau khi khởi động phần mềm, bạn hãy nhấp vào nút Choose workspace….
Lúc này, một cửa sổ sẽ hiện ra yêu cầu bạn chọn thư mục làm workspace. Ví dụ trong hình minh họa, mình chọn thư mục SmartPLS4 Workspace nằm tại đường dẫn D:\Working\SmartPLS4 Workspace để làm vùng làm việc. Sau khi chọn đúng thư mục, bạn nhấp Select Folder ở góc dưới bên phải để xác nhận. Như vậy là hoàn tất bước khai báo workspace cho SMARTPLS 4.
2. Tạo dự án (project) cho SMARTPLS 4
Trong SMARTPLS 4, dự án (project) là nơi lưu trữ toàn bộ nội dung của một nghiên cứu, từ mô hình PLS-SEM, dữ liệu đầu vào cho đến các thiết lập và kết quả phân tích. Mỗi project chứa sơ đồ mô hình, danh sách biến, cấu trúc đường dẫn, file dữ liệu đã nhập và toàn bộ cấu hình thuật toán như bootstrapping hay blindfolding,…
Toàn bộ kết quả như outer loading, CR, AVE, HTMT, hệ số đường dẫn, R², Q² và các bảng biểu, biểu đồ cũng được lưu lại trong project. Nhờ đó, người dùng có thể dễ dàng mở lại để xem, chỉnh sửa mô hình hoặc chạy lại phân tích bất cứ lúc nào. Nói cách khác, project chính là “hồ sơ” hoàn chỉnh của một nghiên cứu, giúp quản lý dữ liệu và kết quả một cách tiện lợi, an toàn và khoa học.
Để tạo một dự án mới trong SMARTPLS 4, bạn bắt đầu bằng cách nhấp vào mục New project.
Khi hộp thoại xuất hiện, hãy nhập tên dự án vào ô Name, ví dụ như Du an 1, rồi nhấn Create để hoàn tất quá trình khởi tạo dự án.
Sau khi dự án được tạo thành công, nó sẽ xuất hiện trong khu vực Workspace như hình minh họa. Tại đây, bên dưới tên dự án sẽ có hai tùy chọn quan trọng: Import data file để khai báo và nhập dữ liệu đầu vào, và Create model để bắt đầu vẽ sơ đồ mô hình nghiên cứu. Hai chức năng này cho phép bạn triển khai toàn bộ quy trình làm việc, từ việc đưa dữ liệu vào phần mềm cho đến thiết kế và phân tích mô hình ngay trong cùng một dự án.
3. Khai báo dữ liệu và biểu diễn mô hình lên diagram SMARTPLS 4
Trong SMARTPLS 4, quá trình phân tích bắt đầu bằng việc khai báo dữ liệu đầu vào. Sau khi tạo dự án, người dùng truy cập chức năng Import data file để nhập dữ liệu từ các định dạng phổ biến như CSV, Excel hoặc SPSS. Khi tệp dữ liệu được tải lên, phần mềm sẽ hiển thị các thông tin quan trọng gồm tên biến, loại dữ liệu, giá trị cực trị và số lượng giá trị khuyết. Nhờ vậy, người dùng có thể nhanh chóng kiểm tra chất lượng dữ liệu và điều chỉnh nếu cần trước khi tiến hành phân tích.
Xem cách chuẩn bị dữ liệu + khai báo vào SMARTPLS 4 tại bài viết: Cách nhập dữ liệu vào SMARTPLS 4 từ file CSV, file Excel, SPSS
Khi dữ liệu đã được nhập thành công, bước tiếp theo là biểu diễn mô hình nghiên cứu trên giao diện mô hình hóa của SMARTPLS 4. Người dùng nhấp vào Create model để mở không gian vẽ mô hình. Tại đây, bạn có thể tạo các biến tiềm ẩn, gán biến quan sát, thiết lập các mối quan hệ nhân quả và xây dựng cấu trúc PLS-SEM theo lý thuyết nghiên cứu. Giao diện kéo thả trực quan giúp quá trình thiết kế mô hình trở nên dễ dàng và rõ ràng hơn.
Xem cách vẽ mô hình lên diagram SMARTPLS 4 tại bài viết: Cách vẽ mô hình nghiên cứu lên diagram SMARTPLS 4
Việc khai báo dữ liệu và biểu diễn mô hình trên SMARTPLS 4 đóng vai trò nền tảng cho toàn bộ quy trình phân tích. Dữ liệu được nhập đúng định dạng và mô hình được thiết lập rõ ràng sẽ giúp các bước chạy thuật toán, kiểm định và đánh giá kết quả sau đó trở nên chính xác, nhất quán và hiệu quả.
4. Xuất/nhập dự án trên SMARTPLS 4
4.1 Xuất dự án (export project) SMARTPLS 4
Để xuất dự án ra file nhằm lưu trữ hoặc chia sẻ với người khác, bạn quay lại giao diện làm việc của dự án và nhấp chuột phải vào đúng tên dự án, sau đó chọn Export project. Lưu ý rằng menu xuất dự án chỉ xuất hiện khi bạn nhấp đúng vào tên dự án; nếu nhấp vào tên diagram hoặc tên file dữ liệu, tùy chọn này sẽ không hiển thị.
Khi hộp thoại lưu file xuất hiện, bạn chỉ cần chọn thư mục muốn lưu dự án, rồi nhấn Save để hoàn tất quá trình xuất file.
4.2 Nhập dự án (import project) vào SMARTPLS 4
Import project trong SMARTPLS 4 là chức năng dùng để tải một dự án SMARTPLS đã được xuất trước đó (thường có định dạng .splsm hoặc .zip) vào phần mềm. Tính năng này giúp người dùng mở lại một dự án cũ, tiếp tục phân tích, hoặc xem và chỉnh sửa dự án do người khác gửi đến. Đây cũng là cách phổ biến để di chuyển dự án giữa các máy tính, chuyển giao bài làm cho giảng viên, hoặc chia sẻ mô hình nghiên cứu trong nhóm.
Nhờ Import project, toàn bộ cấu trúc dự án như mô hình, dữ liệu đầu vào, kết quả chạy thuật toán, cấu hình bootstrapping… đều được khôi phục đầy đủ.
Để nhập một dự án có sẵn vào SMARTPLS 4, nhấp phải chuột tại vùng trống Workspace, chọn Import project from backup file.
Một cửa sổ chọn file sẽ xuất hiện. Bạn tìm đến file dự án đã được xuất trước đó, thường có dạng .zip. Chọn đúng file dự án rồi nhấn Open, ví dụ trong ảnh dự án mình cần nhập vào có tên là 345 – SEM 1.zip.
Như vậy chúng ta hoàn thành xong thao tác nhập dự án có sẵn vào SMARTPLS 4. Lưu ý, phiên bản SMARTPLS 3 và SMARTPLS 4 có một số khác biệt về phần cấu hình dự án nên khi nhập dự án từ phiên bản 3 vào phiên bản 4 thường sẽ bị lỗi nên bạn cần tạo dự án mới hoàn toàn.
